Oorlogsbronnen

Dwangarbeid door Joodse mannen in SS-opleidingskamp

Rechtsboven: Grafsteen in Ellecom voor slachtoffers werkkamp Joods Palästina. [Bron: Oorlogsbronnen.nl | NIOD]

In september 1942 komen Joden uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag aan bij Landgoed Avegoor, waar Nederlandse SS’ers worden getraind. De Joodse mannen zijn tussen de 17 en 66 jaar en verrichten zware arbeid in Joods werkkamp Palästina. Ze slapen op een kale zoldervloer en krijgen weinig te eten. Drie van hen overleven het werkkamp niet. Eén van hen is Jacob de Leon, hij komt op 18 november 1942 om het leven.

Lees dit artikel op oorlogsbronnen.nl

In verzet

Universiteiten in opstand
Nadat in november 1940 wordt aangekondigd dat Joodse ambtenaren ontslagen zullen worden, ontstaat er protest op verschillende universiteiten. De bekendste uiting hiervan is de protestrede van Cleveringa op 26 november 1940 tegen het ontslag van zijn joodse collega Eduard Meijers. De dag daarvoor is ook in Delft al protest te horen. De Universiteit Leiden en Technische hogeschool in Delft worden gesloten. Vanaf maart 1943 ontstaan er nieuwe problemen voor studenten. Ze moeten een loyaliteitsverklaring tekenen om te mogen doorstuderen. Het overgrote deel tekent niet, vervolgens worden de mannelijke studenten opgeroepen voor de Arbeitseinsatz. Om hieraan te ontkomen duiken veel mannelijke studenten onder.

Verzetsvrouw gefusilleerd
Verzetsvrouw Truus van Lier heeft het Utrechtse hoofd van de politie Gerardus Johannes Kerlen geliquideerd. De SD zet een beloning van 10.000 gulden op haar hoofd. Door verraad wordt Truus op 14 september 1943 gearresteerd in Haarlem.

Moeder Derkje probeert haar dochter vrij te krijgen, maar wordt gearresteerd en komt om het leven in Ravensbrück. Vader Willem is Joods en overleeft in onderduik. Hij hoort pas in juli 1946 van het Rode Kruis dat zijn dochter Truus is omgebracht. Zij is op 24 november 1943 gefusilleerd in Kamp Sachsenhausen.

Terugkijken | Slotconferentie Programma Netwerk Oorlogsbronnen

Terugkijken | Famillement thuis Vreemdelingenkaarten en Oorlogsbronnen

Vacature | Programmacoördinator Indisch Erfgoed Digitaal

Rechtstreeks van Kamp Vught naar Auschwitz

Het transport van Kamp Vught naar Auschwitz op 15 november 1943 [Bron: Oorlogsbronnen.nl]

De meeste transporten naar Auschwitz vertrekken vanuit Kamp Westerbork, maar op 15 november 1943 vindt er een bijzonder transport plaats. Op deze dag worden ruim 1.100 mensen vanuit Kamp Vught naar Auschwitz gedeporteerd. Bij aankomst op 18 november vindt er geen selectie plaats, iedereen wordt geregistreerd. Dit is uitzonderlijk.
De gedeporteerden gaat zes weken in quarantaine, op een aantal groepen na die direct worden tewerkgesteld. In januari 1944 worden wel verschillende selecties gehouden, waarna het grootste deel van de groep wordt vergast. 32 mannen en zes vrouwen die op dit transport hebben gezeten overleven de oorlog.

Verdiep je in de slachtoffers op Oorlogsbronnen.nl

Milly Koppens
Milly woont in Den Bosch en is sinds 14 september 1941 verloofd met Eduard Vos. Of ze uiteindelijk getrouwd zijn is onbekend, volgens hun kaarten uit de Joodsche Raad Cartotheek zijn beide ongehuwd. Waarschijnlijk heeft het huwelijk niet meer kunnen plaatsvinden. Eduard wordt al op 4 september 1942 gedeporteerd vanuit Kamp Westerbork. Hij komt voor 31 maart 1944 om het leven.
Milly zit vanaf 14 september 1943 gevangen in Kamp Vught, ze wordt op 15 november 1943 gedeporteerd naar Auschwitz. Milly weet te overleven tot de selecties van januari 1944. Haar exacte overlijdensdatum is onbekend, deze is vastgesteld op uiterlijk 31 januari 1944. Milly is is omgekomen door ziekte, uitputting of vergassing. Ze is dan 21 jaar oud.

Abraham Verduin
Als kind vlucht Abraham met zijn ouders en drie broers en zus tijdens de Eerste Wereldoorlog vanuit België naar Nederland. Later runt hij samen met zijn broer Leon Dameshoedenfabriek Gebroeders Verduin aan de Amsterdamse Rapenburgerstraat. Albert woont met zijn gezin in Bussum, maar wordt in 1942 gedwongen te verhuizen naar Amsterdam. Vlak voordat hij met zijn gezin wil onderduiken, staan Nederlandse politieagenten voor de deur. Ze moeten naar de Hollandsche Schouwburg en vanaf daar naar Kamp Vught op 16 januari 1943. Hier blijft Abraham tot het transport van 15 november 1943 naar Auschwitz. Hier komt hij op of voor 1 januari 1944 om het leven. Zijn vrouw Anna en zoon Ernst overleven. Dochter Wanda komt op 15 februari 1944 om het leven in Auschwitz.

View this email in your browser

Netwerk Oorlogsbronnen is mogelijk dankzij steun van:

> Naar het nieuws overzicht

Vraag stellen of lid worden?

Ons laatste nieuws

Jubileum: 100 jaar TT-races in Assen

2025 is het jaar van de honderdste verjaardag van de TT in Assen! Deze werd verreden op 11 juli 1925. Wegwedstrijden op een motor waren altijd verboden, maar artikel 21 van de Motor- en Rijwielwet van 1924 gaf de mogelijkheid een ontheffing hiervoor....

> lees verder

Help! Wie staan er op deze foto?

Het NM Oranjehotel zoekt de namen van mannen op een unieke foto: de laatste gevangenen van het Oranjehotel, bevrijd op 7 mei 1945. Het museum hoopt via familie, bekenden of historische aanwijzingen hun identiteit....

> lees verder

Vind ons op social media

afbeelding van Historische Vereniging Gemeente Westerbork