Zoektocht naar geschiedenis familie Olie, pionier van de fotografie.

Wie of wat zocht Willem Olie, zoon van de bekende Amsterdamse fotograaf en pionier Jacob Olie, in Zwiggelte? Die vraag kregen wij via onze website en werd gesteld door Jantine Bloemhof. Dat leidde tot een bijzondere zoektocht die nog lang niet ten einde is. Het verhaal begon zo: 

Jantine Bloemhof schreef op 2022-07-21 14:59:
Geachte heer, mevrouw,

In 1908 vestigde Willem Olie, de jongste zoon van de bekende
Amsterdamse amateurfotograaf Jacob Olie Jbz., zich in Zwiggelte. Met Gerardus Kuijk had hij de firma Olie en Kuijk, een vennootschap gevestigd te Westerbork, aangevangen 28 december 1908. Ik heb een paar
vragen over hun verblijf en werkzaamheden in Zwiggelte.

Allereerst is het van belang te weten wie die bekende fotograaf Jacob Olie is. Uit de stadsarchieven van Amsterdam blijkt het volgende:

’Jacob Olie was een pionier op het gebied van de fotografie. Fotograferen was zijn hobby, want Olie was eigenlijk timmerman, en later tekenleraar en directeur van de eerste Nederlandse ambachtsschool. Zijn eerste foto’s maakte hij waarschijnlijk in de zomer van 1861, met een zelfgebouwde camera. In die beginperiode maakte hij ook dit zelfportret met hoed, pijp en wandelstok, achter een stoel met zijn hondje, tegen een sobere achtergrond van drie witte schotten.’

        
       Zelfportret met hoed, pijp en wandelstok. Op de stoel zijn hondje.
       Datering 1862 t/m 1864.

’Jacob Olie (Amsterdam, 17 oktober 1834 – 23 april 1905) fotografeerde Amsterdam in 2 periodes. Zijn eerste foto’s maakte hij waarschijnlijk in de zomer van 1861, met een zelfgebouwde camera. Rond 1870 stopte hij met fotograferen. Maar toen hij in 1890 met pensioen ging, pakte hij zijn oude hobby weer op. In 15 jaar maakte hij meer dan 3.000 foto’s van het snel veranderende Amsterdam.’              

Fotoboek Jacob Olie.     

Met dit in het achterhoofd is de vraag nog prangender wat een zoon van de bekende Jacob Olie, in dit geval Willem Olie in het piepkleine Zwiggelte zocht? Schrijfster Annelies Kok uit Zwiggelte, redacteur van ons tijdschrift Fragmenten, was meteen geïntrigeerd en begon op haar beurt met een zoektocht:

Onlangs kwam van Jantine Bloemhof uit Amstelveen de vraag aan onze Historische Vereniging binnen of het mogelijk was te achterhalen waar de Amsterdammer Willem C. Olie ooit gewoond en een stuk land ontgonnen had. Zij is bezig om een boek te schrijven over de familie Olie.

Willem Olie had zich in 1908 gevestigd in Zwiggelte, ‘ergens aan het Oranjekanaal’. Hij had daar, samen met zijn vennoot Gerardus Kuijk, zoals Jantine had uitgezocht: ‘6 hectare door de Heidemij ontgonnen grond gekocht, in 24 percelen’. Hij bouwde daar een huis, genaamd: Woeste Hoeve.
Als bewoner van het mooie Zwiggelte nam ik die uitdaging aan en ging op zoek.

Jantine stuurde me de informatie die ze tot nu toe gevonden had. Daaronder was een door Willem Olie getekende perceelschets. Een slecht leesbare tekening, bovendien ‘op z’n kop’, waar Noord moest zijn was Zuid. Maar dit was een ingang: ergens tussen Sluis 2 en een voetbrug moest het perceel gelegen zijn. 
                   
Ik draaide de tekening om, trok met pen de dunne lijntjes over en schreef Willems woorden over, nu met Noord op de juiste plaats.
                   
Voor mijn verdere zoektocht, gebruikte ik de website Topotijdreis.nl. Daar vond ik hoe Zwiggelte er in 1908 uitzag.
         
De tekening van Willem Olie was nu duidelijk: bovenaan het Oranjekanaal, onderaan de Klateringerweg. Ik vond een perceel wat overeen kwam, een rechthoek met streepjes. Daar was de Zwiggelterplas, die tjasker had vast daar gestaan. Dit moest het perceel tussen Oldenwening aan het Oranjekanaal en Nijhoff aan de Klateringerweg wel zijn!

Volgende stap: op de fiets naar de boerderij van Oldenwening.
Henk Oldenwening was in zijn stal bezig. Ik vertelde wat ik zocht en noemde de naam Willem Olie. Dat was voor Henk een heel bekende naam!
‘Kijk maar eens op de steen bij de voordeur!’ zei hij.
                       
Natuurlijk was Jantine Bloemhof opgetogen toen zij mijn mail met deze foto’s zag. Prompt stuurde ze mij onderstaande foto’s terug, gekregen van de kleinzoon van Willem Olie: 

 
Metselen van de steen door Gerardus Kuijk en Willem Olie, met de naam ’Woeste Hoeve’.

 
Vlnr: Tine, Aagje, Gerardus Kuijk, Willem Olie met op de achtergrond het Oranjekanaal en de ’Woeste Hoeve’.

De ’Woeste Hoeve’ van de familie Olie aan het Oranjekanaal.

’Mijn missie was geslaagd!’

Dat zei schrijfster Annelies Kok uit Zwiggelte, redacteur van ons tijdschrift Fragmenten. Maar het verhaal gaat door. Want onderzoekster Jantine Bloemhof naar de geschiedenis van de familie Olie, was zo onder de indruk van het speurwerk van Annelies dat er meteen een afspraak is gemaakt in Zwiggelte:

Jantine Bloemhof (links) en mevrouw Oldenwening. Zij is de moeder van Henk
Oldenwening, de huidige boer. Mevrouw Oldenwening woonde vanaf de
zestiger jaren in het huis. Zij heeft de originele houten constructie
van het afdakje nog geschuurd en geverfd toen zij er kwamen wonen in
de zestiger jaren.

Jantine Bloemhof gaat door met haar zoektocht en zegde toe een artikel te willen schrijven in Fragmenten over Willem Olie, de man die vanuit het verre Amsterdam neerstreek aan het Oranjekanaal in Zwiggelte om daar de grond te ontginnen en in gebruik te nemen. U hoort hier beslist meer van.
Wie geen genoeg kan krijgen van de foto’s van de Amsterdamse pionier Jacob Olie kan vandaag nog een stadswandeling maken met de foto’s van Jacob Olie. De boekjes zijn gewoon te koop. Prachtig om de verschillen tussen toen en nu te zien.